چهل حدیث (حج)
قال على علیه السلام:
الله الله فى بیت ربکم لا تخلوه ما بقیتم فانه ان ترک لم تناظروا.
على(ع) فرمود:
خدا را! درباره خانه پروردگارتان در نظر داشته باشید تا هستید، آن را
خالى نگذارید. زیرا اگر حج متروک شود نظر رحمتخدا از شما قطع خواهد
شد.
بحار الانوار/ ج 96/ 16
2- حج و توجه بسوى خداعن ابى جعفر الباقر علیه السلام فى قول الله تبارک و تعالى:
«ففروا الى الله انى لکم منه نذیر مبین» (2) قال:
حجوا الى الله.
امام باقر(ع) درباره آیه شریفه «ففروا الى الله انى لکم منه نذیر
مبین» فرموده است:
منظور از فرار بسوى خدا آن است که آهنگ حج
کنید.
معانى الاخبار/ ص 222
3- لبیک و قربانىعن على علیه السلام قال:
نزل جبرئیل عى النبى صلى الله علیه و آله و سلم فقال:
یا محمد مر اصحابک بالحج و الثلج، فالحج رفع الاصوات بالتلبیة و الثلج نحر البدن.
امام على علیه السلام فرمود:
جبرئیل بر پیامبر فرود آمد و گفت:اى محمد یارانت را به عج
و ثج فرمان ده. عجیعنى فریاد و لبیک برآوردن و ثجیعنى قربانى کردن
شتران.
معانى الاخبار/ ص 224.
4- حج اکبر و اصغرعن معاویة بن عمار، قال:
سئلت ابا عبدالله علیه السلام عن یوم الحج الاکبر فقال: هو یوم النحر و الاصغر العمرة.
معاویة بن عمار گوید:
از امام صادق علیه السلام پرسیدم روز حج اکبر چه روزى است؟ حضرت فرمود:
روز حج اکبر روز عید قربان است و حج اصغر عمره است.
معانى الاخبار/ ص 295
5- آثار حجعن الرضا علیه السلام قال:
ما رایتشیئا اسرع غنا و لا انفى للفقر من ادمان الحج
از امام رضا علیه السلام نقل شده که فرمود:
هیچ چیزى را بیشتر از حج مداوم، در بىنیازى و فقر زدائى
مؤثر ندیدم.
بحار الانوار، ج 74، ص 318
6- مرگ در راه حجعن ابى عبدالله علیه السلام قال:
من مات فى طریق مکة ذاهبا اوجائیا امن من الفزغ الاکبر یوم القیامة.
امام صادق علیه السلام فرمود:
هرکس در راه رفت و برگشت مکه بمیرد از اندوه بزرگ روز
قیامت ایمن خواهد بود.
ملاذ الاخیار/ ج 7/ 223
7- حرمت مهمانان خداعن ابى عبد الله علیه السلام قال:
الحاج و المعتمر وفد الله ان سالوه اعطاهم و ان دعؤه اجابهم و ان شفعوا شفعهم و ان سکتوا ابتداهم و یعوضون بالدرهم الف الف درهم
امام صادق علیه السلام فرمود:
حاجى و عمرهگزار مهمان خدایند.
اگر چیزى بخواهند به ایشان دهد. اگر او را بخوانند، پاسخ مىگوید. اگر
شفاعت کنند. شفاعت ایشان را مىپذیرد، اگر سکوت کنند، با آنان آغاز سخن
مىکند و در برابر هر درهمى که خرج کردهاند، یک میلیون درهم به آنان
مىپردازد.
ملاذ الاخبار/ ج 7/ 226
8- آمادگى براى احرامعن حماد بن عیسى قال:
سئلت ابا عبد الله علیه السلام عن التهیؤء للاحرام، فقال: تقلیم الاظفار و اخذ الشارب و حلق العانة.
حماد بن عیسى گوید:
از امام صادق علیه السلام پرسیدم. براى احرام چگونه باید آماده شد؟
فرمود: با گرفتن ناخنها، کوتاه کردن شارب و تراشیدن موى بالاى شرمگاه.
ملاذ الاخیار، ج 7/ 308
9- نظر به کعبهعن الباقر علیه السلام:
من نظر الى الکعبة لم یزل یکتب له حسنة و یمحى عنه سیئة حتى یصرف بصره عنها.
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
هر کس به کعبه نگاه کند. تا
وقتى به آن مىنگرد مدام کار نیک برایش نوشته مىشود و گناهش پاک
مىشود تا وقتى دیده از آن برگرداند.
بحار الانوار/ ج 96/ 65
10- نیتحجعن ابى عبدالله -علیه السلام- قال:
الحجحجان، حج لله و حج للناس، فمن حج لله کان ثوابه على الله و الجنه و من حج للناس کان ثوابه على الناس یوم القیامة.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
حج دو گونه است: حجى براى خدا و
حجى براى خلق، هر کس براى خدا حج گزارد، پاداشش آنست که خدا که وى را
به بهشت درآورد و هر کس براى مردم حج گزارد، پاداش وى روز قیامتبرعهده
مردم خواهد بود.
بحار الانوار/ ج 96/ 24
11- روزه ایام تشریق در منىسئل الصادق علیه السلام:
لم کره الصیام فى ایام التشریق؟ فقال:
لان القوم زوار الله و هم فى ضیافته و لا ینبغى للضیف ان یصوم عند من زاره و اضافه.
از امام صادق -علیه السلام- سئوال شد:
چرا روزه ایام تشریق «11
- 12 - 13 ذى حجة» نامطلوب است. حضرت فرمود: زیرا مردم، زائران خدا و
مهمان وى هستند. و شایسته نیست که مهمان در نزد میزبان و کسى که به
دیدارش رفته روزه بگیرد.
بحار الانوار/ ج 96/ 34
12- حجیا جهادعن الصادق -علیه السلام- انه قال:
ما سبیل من سبیل الله افضل من الحج الا رجل یخرج بسیفه فیجاهد فى سبیل الله حتى یستشهد.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
هیچ راهى از راههاى خدا برتر از
حج نیست مگر اینکه مردى شمشیر بردارد و در راه خدا جهاد کند تا شهید
گردد.
بحار الانوار/ ج 96/ 49
13- ثواب طوافعن النبى صلى الله علیه و اله و سلم انه قال:
من طاف بهذا البیت اسبوعا و احسن صلاة رکعتیه غفر له.
پیامبر اکرم -صلى الله علیه و آله- فرمود:
هرکس هفتبار به دور
این خانه طواف کند و دو رکعت نماز طواف را بخوبى انجام دهد. گناهش
آمرزیده شود.
بحارالانوار/ ج 96/ 49
14- حج و تجدید میثاققال ابو جعفر علیه السلام:
و الحجر کالمیثاق و استلامه کالبیعة و کان اذا استلمه قال:
اللهم امانتى ادیتها و میثاقى تعاهدته لیشهدلى عندک بالبلاغ.
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
حجرالاسود مثل یک پیمان است و
دست کشیدن بر آن چون بیعت [با خدا] است وقتى حضرت دستبر حجرالاسود
مىکشید مىفرمود: خدایا! امانتم را ادا کردم. میثاق خود را تجدید
کردم، تو گواه باش که من وظیفهام را بپایان رساند.
بحار الانوار/ ج96/ 48
15- اهمیتحجعن ابى عبد الله -علیه السلام- قال:
لا یزال الدین قائما ما قامت الکعبة.
اما صادق -علیه السلام- فرمود:
تا کعبه برپاست دین برپاست.
بحار الانوار/ ج 96/ 57
16- فلسفه نام کعبهعن ابى جعفر -علیه السلام- قال:
قلت له: لم سمى البیت العتیق؟ قال: لانه حر عتیق من الناس و لم یملکه، احد.
از امام باقر -علیه السلام- سؤال شد، چرا کعبه را بیت العتیق
نامیدهاند؟ فرمود:
زیرا این خانه آزاد است و رها شده و در ملکیت
هیچ کس درنیامده است.
بحارالانوار/ ج 96/ 59
17- مثلث مقدسعن ابى عبد الله -علیه السلام- قال:
ان الله عزوجل حرمات ثلاث لیس مثلهن شىء کتابه و هو حکمه و نوره و بیته الذى جعله قبلة للناس لایقبل من احد توجها الى غیره و عترة نبیکم.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
خداى عزوجل سه ناموس محترم و
مقدس دارد که هیچ چیز به حرمت آن نرسد. کتابش که فرمان او و نور اوست و
خانهاش که آنرا قبله مردم قرار داده و توجه به جایى غیر آن از هیچکس
پذیرفته نیست و عترت پیامبر شما.
بحار الانوار/ ج96/ 60
18- نذر کعبهعن على -علیه السلام- قال:
لو کان لى وادیان یسیلان ذهبا و فضة ما اهدیت الى الکعبة شیئا لانه یصیر الى الحجبة دون المساکین.
امام على -علیه السلام- فرمود:
اگر دو رودخانه مواج از طلا و
نقره داشته باشم هیچ چیز به کعبه اهدا نخواهم کرد، زیرا به پردهداران
«ناشایست» مىرسد نه به مساکین و مستمندان.
بحارالانوار/ ج 96/ 67
19- امنیت حرمعن عبد الله بن سنان، عن ابى عبد الله -علیه السلام- قال قلت:
ا رایت قوله «و من دخله کان امنا» (3) البیت عنى او الحرم؟ قال:من دخل الحرم من الناس مستجیرا به فهو امن و من دخل البیت من المؤمنین مستجیرا به فهو امن من سخط الله و من دخل الحرم من الوحش و السباع و الطیر فهو امن من ان یهاج او یؤذى حتى یخرج من الحرم.
عبد الله بن سنان گوید به امام صادق -علیه السلام- گفتم:
بفرمایید منظور از آیه «و من دخله کان امنا» چیست؟ کعبه مورد نظر
استیا حرم؟ فرمود: هر کس از مردم به حرم پناه آورد در امان است. هرکس
از مؤمنین بر حرم پناه آورد از خشم خدا در امان است و هر حیوان وحشى و
درنده و پرندهاى که داخل حرم شود. در امان است از ارعاب و اذیت تا از
آن بیرون رود.
بحار الانوار/ ج 96/ 74
20- چهار شهر برگزیدهقال رسول الله صلى الله علیه و آله:
ان الله اختار من البلدان اربعة فقال عز و جل: و التین و الزیتون و طور سینین و هذا البلد الامین. و التین المدینة و الزیتون بیت المقدس و طور سینین الکوفة و هذا البلدا الامین مکة.
رسول خدا -صلى الله علیه و آله- فرمود:
خداوند از شهرهاى چهار
شهر برگزیده است و فرموده: والتین و الزیتون و طور سینین و هذا البلد
الامین. منظور از تین مدینه و منظور از زیتون بیت المقدس است و مقصود
از طور سینین کوفه و مقصود از این شهر امن، مکه معظمه است.
بحار الانوار/ ج 96/ 77
21- حج از مال حرامقال ابو جعفر علیه السلام:
لا یقبل الله عز و جل حجا و لاعمرة من مال حرام
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
خداوند عز و جل، حج و عمره از
مال حرام را قبول نمىکند.
بحار الانوار/ ج 96/ 120
22- آداب حجعن ابى جعفر قال:
ما یعبؤ بمن یؤم هذا البیت اذا لم یکن فیه ثلاث خصال: ورع یحجزه عن معاصى الله و حلم یملک به غضبه و حسن الصحابة لمن صحبه.
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
کسى که قصد این خانه مىکند اگر
سه خصلت نداشته باشد، مورد اعتنا قرار نخواهد گرفت:
1- ورعى که او را از گناهان بازدارد.
2- بردبارى که جلو خشمش را بگیرد.
3- حسن معاشرت با همراهان.
خصال/ ج 1/ 97 و بحار الانوار/ ج 96/ 121
23- معافیت بانوان در مناسک حجعن ابى جعفر علیه السلام قال:
لیس على النساء اجهار التلبیة و لا الهرولة بین الصفا و المروة و لا استلام الحجر الاسود و لا دخول الکعبة و لا الحلق انما یقصرون من شعورهن...
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
براى زنان در حج این امور لازم
نیست:
1- بلند گفتن لبیک
2- هروله بین صفا و مروه [که نوعى دویدن است]
3- دست کشیدن بر حجر الاسود
4- ورود به کعبه
5- سرتراشیدن، تنها باید قدرى از موى خود را کوتاه کنند.
بحارالانوار/ ج 96/ 189
24- توزیع و رحمت در اطراف کعبهعن ابى عبد الله -علیه السلام- قال:
لله تبارک و تعالى حول الکعبة عشرون و مائة رحمة منها ستون للطائفین و اربعون للمصلین و عشرون للناظرین.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
خداوند تبارک و تعالى در
پیرامون کعبه صدو بیستبخش رحمت دارد، شصت قسمت آن براى طواف کنندگان
چهل قسمتبراى نمازگزاران و بیست قسمتبراى ناظران کعبه است.
بحار الانوار/ ج 96/ 202
25- حجر اسماعیلقال ابو عبد الله علیه السلام:
ان اسماعیل دفن امه فى الحجر و جعل له حائطا لئلا یوطا قبرها.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
اسماعیل -علیه السلام- مادرش را
در حجر دفن کرد و براى آن دیوارى قرار داد تا قبرش زیر گامها قرار
نگیرد.
بحار الانوار/ ج 96/ 204
26- 360 طوافعن ابى عبد الله -علیه السلام- قال:
یستحب ان تطوف ثلاث مائة و ستین اسبوعا عدد ایام السنة فان لم تستطع فما قدرت علیه من الطواف.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
مستحب است که 360 طواف به تعداد
روزهاى ایام سال بجاى آورى، اگر نتوانستى هر قدر که ممکن شد طواف کن.
بحار الانوار/ ج 96/ 204
27- دست کشیدن بر رکن حجر الاسودقال رسول الله صلى الله علیه و آله:
طوفوا بالبیت و استلموا الرکن فانه یمین الله ارضه یصافح بها خلقه.
پیامبر خدا -صلى الله علیه و آله- فرمود:
دور خانه خدا طواف
کنید، رکن «حجر الاسود» را دستبسائید، زیرا به منزله دست راستخدا در
زمین است که با بندگانش دست مىدهد.
بحار الانوار/ ج96/ 202
28- نماز در مسجد الحرامعن الباقر -علیه السلام- قال:
صلاة فى المسجد الحرام افضل من مائة الف صلاة فى غیره من المساجد.
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
یک نماز در مسجد الحرام از صد
هزار نماز در مساجد دیگر برتر است.
بحار الانوار/ ج96/ 241
29- آب زمزمقال رسول الله صلى الله علیه و آله:
ماء زمزم شفاء لما شرب له.
پیامبر اکرم -صلى الله علیه و آله- فرمود:
آب زمزم به هر قصدى
بنوشد براى آن شفاست.
بحار الانوار/ ج96/ 245
30- دعا در عرفاتعن الرضا -علیه السلام- قال:
کان ابو جعفر یقول:
ما من بر و لا فاجر یقف بجبال عرفات فیدعو الله الا استجاب الله له. اما البر ففى حوائج الدنیا و الاخرة و اما الفاجر ففى امر الدنیا.
امام رضا-علیه السلام- فرمود:
هیچ نیکوکا و بدکارى در کوههاى
عرفات دعا نمىکند مگر اینکه خدا دعایش را مىپذیرد. دعاى نیکوکاران را
در حوائج دنیا و آخرت و دعاى بدکاران را در کار دنیا مىپذیرد.
بحار الانوار/ ج96/ 251
31- اهمیت عرفاتعنى النبى -صلى الله علیه و آله- قال:
اعظم اهل عرفات جرما من انصرف و هو یظن انه لن یغفرله.
پیامبر اکرم -صلى الله علیه و آله- فرمود:
گناه کسى از همه
بزرگتر است که از عرفات برگردد و خیال کند آمرزیده نخواهد شد.
بحار الانوار/ ج 96/ 248
32- ثواب رمى شیطانعن ابى عبدلله -علیه السلام- فى رمى الجمار قال:
له بکل حصاة یرمى بها تحط عنه کبیرة موبقة.
امام صادق -علیه السلام- درباره رمى جمرات فرمود:
با هر
سنگریزهاى که حاجى مىزند یک گناه کبیره هلاکتبار از وى فرو مىریزد.
بحار الانوار/ ج 96/ 273
33- فلسفه رمىعن على بن جعفر عن اخیه موسى -علیه السلام- قال:
سئلته عن رمى الجمار لم جعل قال:
لان ابلیس اللعین کان یتراءى لابراهیم -علیه السلام- فى موضع الجمار. فرجمه ابراهیم -علیه السلام- فجرت السنة بذلک.
على بن جعفر مىگوید:
از امام کاظم -علیه السلام- پرسیدم:
چرا رمى جمرات واجب شده است؟
فرمود:
چون ابلیس لعین در جایگاه این سنگها براى ابراهیم -علیه
السلام- ظاهر شد و آن حضرت او را سنگسار کرد، این کار در حجسنتشد.
بحار الانوار/ ج 96/ 273
34- قربانى حجقال على بن الحسین -علیه السلام- فى حدیث له:
اذا ذبح الحاج کان فداه من النار.
امام سجاد -علیه السلام- در ضمن یک حدیث فرمود:
وقتى حاجى
قربانى را ذبح کند در برابر آتش جهنم فدیه او خواهد بود.
بحار الانوار/ ج 96/ 288
35- دفن مو در منىعن جعفر عن ابیه -علیه السلام- قال:
ان الحسن و الحسین کانا یامران بدفن شعورهما بمنى.
امام باقر -علیه السلام- از پدرش نقل کرده است که حضرت فرمود:
امام حسن و امام حسین علیهم السلام دستور مىدادند موهایشان در منى دفن
گردد.
بحار الانوار/ ج 96/ 302
36- زیارت پیامبر صلى الله علیه و آلهعن النبى -صلى الله علیه و آله- انه قال:
من راى [زار] قبرى حلت له شفاعتى و من زارنى میتا فکانما زارنى حیا.
پیامبر اکرم -صلى الله علیه و آله- فرمود:
هر کس قبر مرا زیارت
کند شفاعت من براى او روا گردد. و هر کس پس از مرگ به زیارت من بیاید
گویا در زندگى مرا دیدار کرده است.
بحار الانوار/ ج 96/ 334
37- وداع کعبهعن ابراهیم بن محمود قال:
رایت الرضا -علیه السلام- ودع البیت فلما اراد ان یخرج من باب المسجد خر ساجدا ثم قام فاستقبل الکعبة و قال: اللهم انى انقلب على ان لا اله الا الله.
ابراهیم بن محمود گوید:
اما رضا -علیه السلام- را در حال وداع
کعبه دیدم. وقتى مىخواست از در مسجد بیرون رود. به سجده افتاد سپس
برخاست و رو به کعبه کرد و گفت:
خدایا! من با عقیده توحید «لا اله
الا الله» بازمىگردم.
بحار الانوار/ ج 96/ 370
38- حج و رهبرىعن ابى جعفر -علیه السلام- قال:
انما امر الناس ان یاتوا هذه الاحجار فیطوفو بها ثم یاتونا فیخبرونا بولایتهم و یعرضوا علینا نصرهم.
امام باقر -علیه السلام- فرمود:
مردم مامور شدهاند بیایند دور
این سنگها طواف کنند سپس نزد ما بیایند و اعلام وابستگى و حمایت و یارى
نمایند.
بحار الانوار/ ج 96/ 374
39- استقبال و مصافحه حاجیانعن ابى عبد الله علیه السلام:
من لقى حاجا فصافحه کان کمن استلم الحجر.
امام صادق -علیه السلام- فرمود:
هر کس با حاجى دیدار کند و با
او مصافحه نماید گویا بر حجر الاسود دست کشیده است.
بحار الانوار/ ج 96/ 384
40- ولیمه حجقال رسول الله صلى الله علیه و آله:
لا ولیمة الا فى خمس فى عرس او خرس او عذار او وکار او رکاز فاما العرس فالتزویج، و الخرس النفاس بالولد و العذار الختان و الوکار الرجل یشترى الدار و الرکاز الذى یقدم من مکة.
رسول خدا -صلى الله علیه و آله- فرمود:
ولیمهاى نیست مگر در
پنج مورد:
1- در عروسى
2- در تولد کودک
3- در ختنه سوران
4- در خرید منزل
5- در بازگشت از سفر مکه.
بحار الانوار/ ج 96/ 384
پىنوشتها:
1 - آل عمران/ 97
2 - سورة الذاریات آیه 51
3 - سورة آل عمران آیة 97
منبع: چهل حدیث (حج) از طر یق سایت حوزه
eli